De rol van medezeggenschap bij Nationaal Programma Onderwijs
02-07-2021 11:27Met het Nationaal Programma Onderwijs (NPO) investeert de overheid 8,5 miljard in het onderwijs. Zo kunnen scholen achterstanden of vertragingen inhalen die ontstaan zijn door de coronacrisis. Op dit moment zijn scholen al druk bezig om in kaart te brengen op welke vlakken – cognitief en/of sociaal-emotioneel gezien – deze achterstanden en vertragingen liggen. Vanuit dit onderzoek volgt een plan van aanpak en de daadwerkelijke uitvoer van het plan. Tijdens het schooljaar 2021/2022 monitort en evalueert de school de uitvoer van het plan en stelt het waar nodig bij voor het schooljaar 2022/2023. Welke rol speelt medezeggenschap bij het NPO?
Schoolleiding én MR hebben allebei een proactieve rol bij de invulling van het NPO. Door al meteen vanaf de onderzoeksfase gezamenlijk op te trekken, wordt het medezeggenschapstraject goed en duurzaam gevoerd. Dat is belangrijk, want uiteindelijk heeft de MR instemmingsrecht. Dat betekent dat de MR het plan van aanpak moet goedkeuren. Daarbij beoordeelt de MR of het plan voldoende impact maakt en helpt om achterstanden en vertragingen in te halen. Het ministerie van OCW heeft een keuzemenu met bewezen interventies opgesteld om de kwalitatieve kant van het plan van aanpak te versterken. Dat past binnen de maatschappelijke opdracht van het onderwijs: kwalitatief goed onderwijs voor ieder kind.
Hoe ziet de proactieve rol van medezeggenschap eruit?
Het is belangrijk om goede procesafspraken te maken tussen schoolleiding en medezeggenschap. Zo vervult iedereen de juiste rol. Maak niet alleen duidelijke afspraken over de onderzoeksfase en de planfase, maar ook over de manier waarop het personeel en de MR hierbij betrokken kunnen worden. Zorg ook dat je inhoudelijke afspraken maakt over waar het plan van aanpak aan moet voldoen
Daarna volgt de formele bespreking van het plan van aanpak. Is het in lijn met de rechten en plichten uit de Wet medezeggenschap op scholen (Wms)? Wat zijn de uitkomsten van de onderzoeksfase en draagt het plan van aanpak bij aan de doelstelling van het NPO? Sluit het aan op de behoefte van de school en leerlingen en is er binnen het team draagvlak voor het plan?
Ook de manier van monitoren, evaluatie en de aanpassingen van het plan van aanpak die daaruit voortvloeien, volgen de weg van proactief medezeggenschap. School-overstijgende onderdelen van de ingestemde plannen van aanpak moeten bovenschools en/of bovenbestuurlijk aangepakt worden.
Verantwoording van het schoolbestuur
Natuurlijk moet het schoolbestuur ook verantwoording afleggen over de doelmatigheid van de besteding van de extra middelen uit het NPO. Dat gebeurt in het jaarverslag. De raden van toezicht zien erop toe dat het bestuur het proces en besteding van de middelen juist en doelmatig doorloopt en verantwoordt.
Tijdpad voor schoolleiding en de MR
Op 24 maart maakte minister Slob het tijdpad bekend voor het aanvragen van de extra middelen. Het vraagt om een grote inspanning van zowel de schoolleiding als de MR.
Voor 10 juli (start zomervakantie regio Noord ) moet er een schoolprogramma zijn opgesteld met alle maatregelen voor de schooljaren 21/22 en 22/23. De MR moet hiermee dan hebben ingestemd. Dit vraagt om een inspanning van zowel de leden van de MR als de schoolleiding. Als de MR tijdens het hele traject goed betrokken is bij het ontwikkelen van het NPO-programma voor de school heeft de MR minder tijd nodig om instemming te verlenen aan dit plan. Dan komen de middelen in schooljaar 2021-2022 beschikbaar en kan gestart worden met een specifiek onderwijsaanbod voor leerlingen die dat nodig hebben.
Wat kan de MR doen om te zorgen dat de school het NPO kan uitvoeren?
In april hebben scholen op basis van toetsresultaten en vragenlijsten in kaart gebracht welke problemen en onderwijsbehoeften er zijn bij leerlingen van de school. De MR kan vragen hiervan op de hoogte gesteld te worden. Hierbij gaat het uitsluitend over het soort problemen en behoeften en het aantal leerlingen die dit betreft.
In mei konden scholen uit een keuzemenu kiezen welke maatregelen ze willen nemen. Bedenk als MR of de eventueel gekozen maatregelen ook uitvoerbaar zijn op school. Als dat niet zo is, bedenk dan of er mogelijke oplossingen zijn.
In juni hebben scholen gehoord welk budget precies beschikbaar is voor de school. Vraag aan de schoolleiding of de MR hiervan op de hoogte kan worden gebracht. De MR weet dan of de eerder besproken voorstellen ook gerealiseerd kunnen worden.
De inhoud van het voorgestelde schoolprogramma NPO zal daarna voor de MR bekend zijn. Doordat de leden van de MR vooraf al hebben kunnen meedenken en feedback hebben kunnen geven is er over het algemeen weinig tijd nodig om instemming te verlenen aan het schoolprogramma NPO van de school. Vergeet niet de instemming van de MR met het schoolprogramma NPO schriftelijk te bevestigen aan de schoolleiding. De schoolleiding kan de schriftelijke bevestiging dan meesturen met de aanvraag.
Tijdpad voor de MR
Juli 2021: Voor 10 juli instemming verlenen aan het schoolprogramma NPO. Schriftelijke bevestiging met het schoolprogramma NPO sturen naar de schoolleiding.
November 2021: In de begroting controleren of de middelen van het NPO apart worden benoemd en of in de toelichting staat beschreven op welke wijze de middelen worden ingezet.
Juni 2022: Voor 1 juli het jaarverslag lezen en kijken of er een aparte verantwoording over de middelen van het NPO in vermeld staat. De (G)MR kan hier altijd vragen over stellen aan het bevoegd gezag.
Informatierecht
De (G)MR heeft recht op informatie van het bevoegd gezag (schoolleiding) en ontvangt alle inlichtingen die de (G)MR nodig heeft om zijn taken goed te kunnen uitvoeren (artikel 8, WMS). In het kader van het NPO betreft dit:
- Overzicht problemen en behoeften leerlingen en het aantal leerlingen die het betreft.
- Voorkeur interventies van de school.
- Beschikbare budget.
Het bevoegd gezag (schoolleiding) stuurt de (G)MR de jaarlijks de begroting met bijbehorend beleid, berekening bekostiging van het rijk en het jaarverslag (artikel 8 lid 2 a t/m c, WMS). De MR zal de komende twee jaar in de gaten moeten houden of de middelen en de wijze van besteding van de NPO gelden hier apart in worden benoemd.
Instemmingsrecht MR
De MR heeft een instemmingsbevoegdheid als het gaat om het vaststellen of het wijzigen van het schoolplan (artikel 10 lid 1b, WMS). Het NPO-programma is een aanvulling van het schoolplan. Los hiervan heeft de minister besloten dat de MR een instemmingsbevoegdheid krijgt bij het vaststellen van het NPO programma.
Adviesrecht MR
De MR heeft een adviesbevoegdheid bij de begroting en het meerjarig financieel beleid (artikel 11 lid 1b, WMS). De middelen die de school krijgt vanuit het NPO moeten apart in de begroting worden vermeld met in de toelichting in de begroting een beschrijving hoe de middelen worden ingezet op de school.
Tips voor de MR
- Voor zowel de MR als de schoolleiding geldt: begin zo snel mogelijk met overleg en afstemming. Wacht niet tot het laatste moment.
- Stel je als MR proactief op. Het tijdpad is erg kort en het is in het belang van de leerlingen dat de besluitvorming snel verloopt.
- Plan extra tijd in voor overleg met de schoolleiding om het tijdpad te kunnen realiseren.
Nog vragen over dit artikel of wil je meer weten over medezeggenschap op scholen in het algemeen? Neem dan contact op met onze adviseur Kees de Bondt, c.a.debondt@goc-consultants.nl
Bron: Rijksoverheid / Sterk medezeggenschap / VOO