Nieuwe voorbeeldfuncties MBO-docenten

In het mbo is de functie van docent veelzijdiger en belangrijker dan ooit. Om die veelzijdigheid beter te borgen én loopbaanmogelijkheden te versterken, hebben cao-partijen in de cao-mbo 2020–2021 een procesafspraak gemaakt over het actualiseren van de functiebeschrijvingen via het systeem van functiewaardering (FUWA MBO). Die afspraak is inmiddels uitgewerkt in nieuwe voorbeeldfuncties mbo docenten in de schalen LB, LC en LD. Wat houden deze in? En hoe kun je er als mbo-school optimaal gebruik van maken?

Waarom nieuwe functiebeschrijvingen?

De context waarin mbo-docenten werken verandert. Denk aan gepersonaliseerd leren, hybride onderwijs, maatschappelijke opdracht en de noodzaak tot onderwijsvernieuwing. Tegelijkertijd staan professionalisering en loopbaanontwikkeling van docenten hoog op de agenda.

Om die reden hebben cao-partijen besloten om samen met Bureau Leeuwendaal nieuwe voorbeeldfuncties te ontwikkelen voor docenten LB, LC en LD. Hierbij is specifiek aandacht besteed aan het creëren van loopbaanperspectieven in en voor de klas. Want doorgroeien hoeft niet per se te betekenen dat een docent het onderwijs verlaat voor een coördinerende of leidinggevende functie.

Wat is FUWA MBO?

FUWA MBO is het systeem waarmee functies in het mbo objectief gewaardeerd worden op basis van zwaarte. Er wordt gekeken naar 14 kenmerken, waaronder werkzaamheden, speelruimte, kennis en vaardigheden en contacten. Op basis van de totaalscore wordt een functie ingedeeld in een salarisschaal.

De nieuwe voorbeeldfuncties mbo docenten zijn opgesteld met input van docenten, leidinggevenden en HR-adviseurs uit de sector. Ze zijn bedoeld als inspiratiemateriaal en houvast bij het (her)beschrijven van functies binnen de eigen instelling.

Drie functieniveaus: LB, LC en LD

De voorbeeldfuncties mbo-docenten kent 3 niveaus, elk met eigen accenten en zwaarte. De kernopgaven lopen geleidelijk op:

• Docent LB: verzorgt onderwijs op een specifiek vakgebied, begeleidt studenten, levert een bijdrage aan onderwijsontwikkeling en aan teamontwikkeling.
• Docent LC: voert daarnaast regie over werkprocessen binnen het team, leidt innovatieve projecten en beïnvloedt de onderwijspraktijk van collega’s. Hij of zij heeft vaak een voortrekkersrol op didactisch of pedagogisch gebied.
• Docent LD: coördineert werkprocessen op het niveau van de organisatie-eenheid, leidt meerjarige en multidisciplinaire onderwijsvernieuwingen en geeft richting aan visievorming en curriculumontwikkeling met impact op meerdere vakgebieden.

De vijf rollen van de mbo-docent

In alle functieniveaus zijn dezelfde vijf rollen uitgewerkt. Deze rollen geven inhoud aan het brede takenpakket van de docent, van lesgeven tot curriculumontwikkeling en praktijkonderzoek.

1. Opleider in het beroepsonderwijs
2. Onderwijsvernieuwer
3. Teamspeler
4. Studentbegeleider
5. Onderzoeker van de beroepspraktijk

Toepassing in de praktijk

De voorbeeldfuncties mbo-docenten zijn nadrukkelijk géén blauwdrukken, maar modellen. Ze kunnen aangepast worden aan de context van de instelling.

Bij het bepalen van het functieniveau zijn drie vragen leidend:

1. Worden de zwaardere taken structureel uitgevoerd (minimaal zes maanden)?
2. Zijn ze substantieel (minstens 25–35% van het takenpakket)?
3. Worden ze verwacht vanuit de organisatie?

Worden deze vragen met ‘ja’ beantwoord, dan kan de docent in aanmerking komen voor een hogere schaal.

Loopbaanperspectief “in de klas”

Een belangrijke meerwaarde van deze nieuwe functiebeschrijvingen is dat ze groei mogelijk maken zonder dat docenten hun passie voor onderwijs hoeven op te geven. Ontwikkeling kan horizontaal (een nieuwe rol op hetzelfde niveau), verticaal (dezelfde rol op een hoger niveau) of diagonaal (een andere rol op een hoger niveau) plaatsvinden.

Voorbeeld: een docent LB die zich wil ontwikkelen als onderzoeker, kan – mits de werkzaamheden structureel en substantieel worden uitgevoerd – doorgroeien naar docent LC.

Wat betekent dit voor HR en leidinggevenden?

Voor HR-adviseurs en leidinggevenden bieden de nieuwe voorbeeldfuncties mbo docenten een helder kader om in gesprek te gaan over functietoekenning, doorgroei en professionalisering. Ze maken het werk van de docent zichtbaar, toetsbaar en vergelijkbaar. Tegelijk helpen ze bij het formuleren van beleid rondom functievorming en strategische personeelsplanning.